Ostatnie ulewy i długotrwałe opady wyrządziły wiele szkód na terenie całego kraju. Osoby, które utraciły dobytek, lub poniosły znaczne straty w wyniku ostatnich nawałnic, mają możliwość starania się o uzyskanie w związku z tym pomocy, jaką jest zasiłek celowy. Warto dokładnie sprawdzić uchwały gminy w zakresie zasad jego zwrotu – nie każdy otrzyma bowiem bezzwrotną pomoc, a zasady przyjęte w różnych gminach mogą się różnić.
Czym jest zasiłek celowy?
Zasiłek celowy został przewidziany w art. 39, 39a i 40 Ustawy o pomocy społecznej. Zgodnie z treścią art. 39, zasiłki celowe przyznawane są w celu zaspokojenia niezbędnych potrzeb bytowych – na przykład na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków, leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, dokonania drobnych remontów i napraw w mieszkaniu czy kosztów pogrzebu. Szczególnym rodzajem zasiłku celowego jest zasiłek przysługujący osobom, które ucierpiały wskutek klęsk żywiołowych lub ekologicznych (art. 40 ustawy). Klęską żywiołową jest katastrofa naturalna, lub awaria techniczna, których wystąpienie zagraża życiu lub zdrowiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach, lub znacznych obszarach środowiska. Za katastrofę naturalną uważa się między innymi wyładowania atmosferyczne, silne wiatry, intensywne opady czy powodzie.
Warunki przyznania pomocy
Wypłatą zasiłków celowych udzielanych w sytuacji klęsk i zdarzeń losowych zajmuje się gmina w ramach wykonywania zadań zleconych, dokonuje ich natomiast właściwy miejscowo ośrodek pomocy społecznej. Zgodnie z zasadami udzielania, ze środków rezerwy celowej budżetu państwa na przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych, pomocy finansowej w formie zasiłków celowych, o których mowa w ustawie o pomocy społecznej, dla rodzin lub osób samotnie gospodarujących, poszkodowanych w wyniku zdarzeń noszących znamiona klęsk żywiołowych wydanymi przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, pomoc w postaci zasiłków celowych przeznaczona jest na remont lub odbudowę budynku mieszkalnego, lokalu mieszkalnego, budynku gospodarczego i inwentarskiego, zniszczonych w wyniku powodzi, podtopień, intensywnych opadów atmosferycznych lub osunięć ziemi. Pomoc w postaci zasiłku celowego nie jest udzielana na remont, lub odbudowę budynku, lub lokalu innego niż mieszkalny – to znaczy domu letniskowego, rekreacyjnego, czy budynku w budowie. Nie udziela się jej także na remont lub odbudowę innych obiektów, na przykład dróg dojazdowych.
Zasiłek celowy w sytuacji klęsk i zdarzeń losowych może zostać przyznany niezależnie od dochodu, może również nie podlegać zwrotowi – decyzja o jego przyznaniu, wysokości oraz konieczności zwrotu należy wyłącznie do organu. Warunki zwrotu zasiłku celowego określa uchwała rady gminy. Należy dokładnie zapoznać się z warunkami zwrotu, jakie określiła gmina, w której osoba uprawniona chce ubiegać się o zasiłek celowy – jego zwrot może zostać uzależniony np. od przekroczenia kryterium dochodowego, określonego w ustawie o pomocy społecznej. Na chwilę obecna kryterium dochodowe wynosi dla osób samotnie gospodarujących 701 zł, natomiast dla osób w rodzinie, dochód na osobę nie może przekroczyć 528 zł. Jeśli o zasiłek celowy stara się cała rodzina, dochód nie może przekroczyć sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie (liczba osób w rodzinie x 528 zł).
Co zrobić, żeby otrzymać zasiłek celowy?
W celu otrzymania zasiłku celowego należy zgłosić się do miejscowego ośrodka pomocy społecznej. W OPS należy złożyć wniosek o przyznanie świadczeń z pomocy społecznej w formie zasiłku celowego w sytuacji wystąpienia klęski żywiołowej. Wniosek może złożyć osoba, lub rodzina, która w wyniku np. zalania została poszkodowana. Najlepiej zrobić to jak najszybciej – wnioski złożone w terminie odległym od zdarzenia nie będą rozpatrywane. Istnieje także możliwość złożenia takiego wniosku ustnie do protokołu poza siedzibą ośrodka pomocy społecznej, w szczególności w miejscu wystąpienia zdarzenia. Czasem, w uzasadnionych przypadkach, pomoc w postaci zasiłku celowego może zostać przyznana z urzędu, za zgodą osoby uprawnionej.
Wysokość zasiłku celowego
Wysokość zasiłku celowego może wynieść do 6.000 zł – wypłata kwoty w tej wysokości powinna nastąpić niezwłocznie. Wyjątkowo zasiłek celowy może zostać wypłacony w wysokości do 20.000 zł, a nawet przekraczającej 20.000 zł.
W przypadku konieczności remontu lub odbudowy budynku lub lokalu mieszkalnego, wysokość pomocy w postaci zasiłku celowego co do zasady nie może przekroczyć 20.000 zł, natomiast w szczególnie uzasadnionych wypadkach nie może ona przekroczyć 200.000 zł. Z kolei na odbudowę lub remont budynku gospodarczego lub inwentarskiego, jeżeli wchodzą one w skład jednego gospodarstwa domowego, można otrzymać kwotę w łącznej wysokości do 100.000 zł. Pomoc ta udzielana jest niezależnie od pomocy udzielonej na remont lub odbudowę budynku lub lokalu mieszkalnego.
Kwota udzielanej pomocy nie może przekroczyć wysokości szkód, jakie powstały wskutek np. zalania. Są one przydzielane odpowiednio w stosunku do oszacowanego procentu zniszczeń lub uszkodzeń. Uzyskanie zasiłku celowego nie wyklucza uzyskania odszkodowania przysługującego z tytułu ubezpieczenia budynku – te świadczenia są od siebie niezależne.